Vitaminen zijn stoffen die in geringe hoeveelheden in de voeding voorkomen. Het zijn voedingscomponenten, die in tegenstelling tot de voedingsstoffen (koolhydraten, vetten en eiwitten) geen energie leveren, maar die wel essentieel zijn voor een goed verloop van de stofwisseling. Er zijn twee grote groepen vitaminen te onderscheiden, de vetoplosbare en de wateroplosbare vitaminen. De meeste water oplosbare vitaminen worden in vivo (in een organisme) omgezet in coënzymen die samen met metabolische enzymen samenwerken om hun biochemische functies uit te voeren. Vitaminen kunnen ook werkzaam zijn op bepaalde plaatsen direct in de stofwisseling. Enkele vitaminen krijgen pas in het lichaam hun definitieve vorm, de vorm waarin zij daarvoor voorkomen noemt men pro-vitaminen.
De naam vitamine is een woord dat gevormd is uit het Latijnse vita (wat leven betekend) en amine (een organisch chemische stikstofverbinding). Deze naam werd voor het eerst gebruikt door Kasimir Funk in 1910. Een groot deel van de vitaminen is intussen chemisch onderzocht. Daarbij is gebleken, dat slechts één of enkele van de vitaminen werkelijk een amine is, terwijl alle andere tot andere chemische groepen behoren. De naam vitamine is dus niet juist, maar is nu eenmaal zo ingeburgerd.

Vitaminen tekorten
Terwijl vitaminen in alle levende levensvormen dezelfde rol vervullen, hebben hogere organismen (zoals de mens) hun vermogen om vitamines te maken verloren. Bij gebrek aan een vitamine kunnen ziekten optreden, die te verhelpen zijn door tijdig toedienen van het ontbrekende vitamine. De ziekten die door gebrek aan vitaminen ontstaan, heten gebreksziekten of avitaminosen. De bekendere gebreksziekten zoals beriberi en scheurbuik zijn voorbeelden van gebreksziekten die optreden bij ernstige gebreken aan vitamine B1 en vitamine C. Geringe tekorten van vitaminen kunnen ook mildere klachten veroorzaken.

Een gebrek aan vitaminen kan o.a. optrede door een gebrek ervan in de voeding. Als u bijvoorbeeld geen vlees eet of veganisme bedrijft, kunnen er gemakkelijk vitamine B12 gebreken optreden. Dit omdat vitamine B12 alleen in dierlijke producten voorkomt. Allergieën of intoleranties leiden vaak tot een onbalans in het dieet en kunnen de opname van vitaminen en mineralen verslechteren. Mensen met bepaalde fruit allergieën kunnen zo bijvoorbeeld een gebrek aan vitamine C oplopen. Bij coeliacie patiënten (een intolerantie voor gluten eiwitten uit graan dat voor ontstekingen in de darm zorgt) is het bekend dat er allerlei tekorten aan vitaminen en mineralen optreden. De ontstoken darmwand kan allerlei voedingstoffen slecht uit het voedsel opnemen. Deze ziekte komt bij ongeveer 1% van de bevolking voor. Schattingen geven aan dat nog eens 5% van de bevolking  onopgemerkt deze intolerantie onder de leden heeft, wat ook tot allerlei tekorten aan vitaminen en mineralen kan leiden. De behandeling van coeliacie bestaat uit een glutenvrij dieet. Dit dieet bevat vaak niet alle vitaminen en mineralen waardoor er wederom gebreken en daardoor klachten kunnen optreden. Coeliacie patiënten die een gluten vrij dieet volgen hebben bijvoorbeeld een verhoogde kans op osteoporose. Het nemen van vitaminen supplementen kan in deze gevallen raadzaam zijn.
De opname van specifieke vitaminen kan ook verstoord zijn in bepaalde mensen. Een voorbeeld is vitamine B12 dat door het lichaam via een speciaal mechanisme wordt opgenomen. Bij sommige mensen werk dit mechanisme niet of niet goed waardoor het in de ernstigste gevallen alleen via injecties kan worden opgenomen. Ook kan een gebrek aan het ene vitamine of mineraal de opname van andere vitaminen en/of mineralen belemmeren waardoor er meerdere gebreken ontstaan. Er zijn ook gevallen bekend waarbij allergieën tegen bepaalde vitaminen gezondheidsproblemen veroorzaken.
Ieder mens is uniek en daarom is het belangrijk uw individuele vitaminen en mineralen behoefte te onderzoeken. De gangbare multivitaminen tabletten zijn over het algemeen het veiligst wanneer u uw individuele behoefte niet kent.
Een te veel aan vitaminen (vooral de vetoplosbare) kunnen zich ophopen in het lichaam en dit kan giftig zijn. Wanneer u vitamine supplementen gaat gebruiken is het belangrijk de effecten van, en de hoeveelheden in de supplementen voor uzelf te onderzoeken.