Rosacea is een chronische ontstekingsziekte van de huid, die vooral voorkomt in het gezicht. Het wordt gekenmerkt door blozen, tijdelijke of permanente rode huid, puistjes of bultjes en verwijde bloedvaten die zichtbaar zijn in de huid. De huid kan op sommige plaatsen verdikt zijn, door vergroting van de talgklieren en de vorming van te veel bindweefsel (fibrose). Dat kan onregelmatige rode zwellingen (phyma) veroorzaken op de neus, de kin, het voorhoofd, de oren en de ogen. Een rode, bultige neus (rhinophyma) bij rosacea wordt vaak verward met een ‘alcoholneus’. Men kan jeuk of een stekende of brandende pijn in de aangetaste huid ervaren.
Rosacea kan ook de ogen aantasten en uiteenlopende oogklachten veroorzaken, van milde irritatie of het gevoel dat er iets in je oog zit tot ernstige ontsteking, zowel van de oogleden als van het oog zelf.
Rosacea wordt onderverdeeld in verschillende vormen, afhankelijk van welke symptomen overheersen (roodheid, puistjes, phyma of oogontsteking). Meestal komen alle symptomen gelijk voor, maar niet allemaal in dezelfde mate.
Overdreven immuunrespons
Rosacea is een heel complexe huidaandoening, waarvan de oorzaken nog niet helemaal begrepen worden. De belangrijkste factor is een verstoord immuunsysteem in de huid, een overmatige reactie van de bloedvaten, het zenuwstelsel, lymfevaten, immuuncellen en talgklieren op bepaalde omgevingsfactoren of uitwendige en inwendige triggers (Buddenkotte J, 2018).
Mensen met rosacea hebben vaak hoge concentraties cathelicidine in het bloed en in de huid. Cathelicidine is de antimicrobiële peptide die aangemaakt wordt in respons op micro-organismen, onder andere met behulp van vitamine D (Park BW, 2018).
Beschadiging of infectie van de huid verhoogt de aanmaak van actief vitamine D in de huid, dat de aanmaak van cathelicidine stimuleert. Cathelicidine activeert verschillende ontstekingsfactoren om de huid te herstellen. In normale omstandigheden wordt cathelicidine afgebroken tot kleinere peptiden die een sterkere antimicrobiële werking hebben en minder ontsteking veroorzaken. Bij rosacea worden andere vormen van cathelicidine aangemaakt, die meer ontsteking veroorzaken, de bloedvaten verwijden en de opstapeling van bindweefsel verhogen (Yamasaki K, 2007).
De verhoogde aanmaak van cathelicidine bij rosacea is gelinkt aan een verhoogde activiteit van mastcellen. Dat zijn immuuncellen die verantwoordelijk zijn voor een verhoogde stressrespons in de huid, activatie van het zenuwstelsel, het verwijden van de bloedvaten, zwelling, rood worden van de huid en een verhoogde aanmaak van bindweefsel. Het afremmen of stabiliseren van mastellen wordt beschouwd als een belangrijke factor voor het verbeteren van rosacea (Muto Y, 2014; Wang L, 2020).
Natuurlijke mastcel stabilisatoren
- vitamine C, vitamine D, vitamine E
Auto-immuniteit
Rosacea is sterk gelinkt aan auto-immuniteit. Mensen met rosacea hebben heel vaak auto-immuunziekten zoals diabetes type 1, multiple sclerose, coeliakie (glutenintolerantie), reumatoïde artritis en auto-immune schildklierontsteking (Egeberg A, 2016; Berksoy Hayta S, 2018).
Mensen met rosacea hebben vaak varianten van bepaalde genen die ook bij auto-immuunziekten gezien worden, zoals HLA-DRB1, HLA-DQB1 en HLA-DQA1 (Chang ALS, 2015).
Een van de belangrijkste oorzaken van auto-immuniteit is een verstoorde darmflora en een gebrek aan ontstekingsremmende nutriënten.
Ook een verhoogde activiteit van mastcellen is betrokken bij het ontstaan en het in stand houden van auto-immuniteit (Xu Y, 2015).
Mogelijke oorzaken van rosacea & factoren die het risico verhogen
- genetische factoren (HLA-DRB1, HLA-DQB1 en HLA-DQA1)
- verstoorde darmflora, verstoord microbieel evenwicht in de huid
- verhoogde activiteit van mastcellen
- auto-immuniteit
- insulineresistentie, hoge bloedsuikerspiegel
- infectie met demodex folliculorum mijten
Factoren die rosacea verergeren (triggers)
- hitte, koude
- ultraviolet straling
- intensieve inspanningen
- emotionele stress
- cosmetica, formaldehyde
- medicijnen
- alcohol, wijn, sterke drank
- hete dranken
- capsaïcine (pepers, pikant voedsel)
- cinnamaldehyde bevattende voeding: tomaten, citrusvruchten, chocolade, kaneel
