DNA methylering

Wellicht het meest verbazingwekkend aan de IGF2 genen van onze ouders is dat ze identieke DNA-reeksen hebben, en dat desondanks een van de twee is uitgeschakeld. Bij nadere inspectie blijken er subtiele verschillen te bestaan tussen stille en actieve genen, anders dan verschillen in de DNA-reeksen. Ze verschillen in de manier waarop het nabijgelegen DNA is gemethyleerd. Dit beïnvloedt welke eiwitten zich kunnen binden aan het DNA en zo de gen-activiteit kunnen regelen. HetIGF2 gen van moeder is niet gemethyleerd en wordt uitgeschakeld door een repressor-eiwit dat zich bindt aan DNA. Dichtbij het IGF2 gen van vader vindt daarentegen welmethylering plaats, hetgeen voorkomt dat de repressor zich bindt aan het gen, dat dan niet wordt uitgeschakeld. Methyl is een vrij simpel molecuul dat betrokken is bij vele biologische processen. Adrian Bird (Universiteit van Edinburgh, Schotland) en andere wetenschappers erkennen het belang van deze kleine verzameling atomen bij het inactiveren van DNA. Echter, het uitschakelen van genen is geen eenvoudig proces. Er zijn verschillende manieren om aan de knoppen van ons DNA te draaien. Uitvoerig onderling overleg vindt plaats tussen de drie hoofdrolspelers die betrokken zijn bij inactivering: DNA methylering, de nucleosomen en RNA (zie Wat Neil ervan vindt). Hiermee komt een dialoog tot stand tussen de omgeving en onze genetische ‘bedrading’. De mate van overerfbaarheid van epigenetische eigenschappen is nog niet helder, maar we krijgen wel een duidelijker beeld van hoe een en ander in zijn werk gaat. In het geval van DNA methylering bijvoorbeeld, kunnen deze markeringen het gevolg zijn van wat je moeder heeft gegeten toen ze zwanger was. In experimenten met agouti-muizen is gebleken dat het eten van methylering-bevorderende voedingssupplementen tijdens de zwangerschap effect kan hebben op de volumeknop van de genen van hun nakomelingen.

Het bewijs dat voedingsstoffen directe invloed hebben op het DNA is vrij nieuw. Hoewel we nog niet weten in welke mate de omgeving een sturende factor is bij de inactivering van genen, is steeds meer aangetoond dat het rommelen met DNA methylering tijdens de ontwikkeling een reeks van gezondheidsproblemen kan veroorzaken, variërend van kanker tot schizofrenie. De aanwijzing dat jouw dieet invloed heeft op de genen van je kinderen en kleinkinderen is zonder twijfel een van de meest ingrijpende conclusies die je kunt ontlenen aan epigenetisch onderzoek.