Overprikkeld

zenuwstelsel
Herken je dat: je bent snel leeg, moe of lusteloos? Langdurige vermoeidheid is iets waar circa 5% van de bevolking last van heeft.

Dit kan onder andere worden veroorzaakt door:

Fysieke zaken
Emotionele zaken
En mentale zaken
Een onderschatte oorzaak van vermoeidheid is een overprikkeling van het
zenuwstelsel. Bij overprikkeling zijn er teveel prikkels of indrukken bij je binnengekomen…

Wat zijn prikkels?
Prikkels of indrukken kunnen van veel dingen afkomstig zijn, zoals:

Geluid
Licht
Geur
Eten
Drinken
Temperatuur
Schoeisel, kleding
Emoties

Gesprekken
Informatie uit een boek
Sommige mensen zijn bijvoorbeeld bekaf na een middagje shoppen, een dag werken of uitgaan. Dit kan komen doordat je overprikkeld bent.

Wat is overprikkeling?
Overprikkeling ontstaat als er meer informatie (van bijvoorbeeld de zintuigen) wordt ontvangen, dan dat er aan informatie verwerkt kan worden. Deze informatie worden ook wel indrukken of prikkels genoemd.

Als je hersenen en zenuwstelsel overprikkeld zijn, komt alles extra binnen.

Overprikkeld zenuwstelsel symptomen
Door overprikkeling kunnen er allerlei klachten optreden, zoals:

Allerlei soorten vermoeidheid, bijvoorbeeld op lange termijn chronische vermoeidheid en burn-out
Lusteloosheid
prikkel-reactie

Stress verschijnselen, zoals spanning in je lijf, of een ‘vol hoofd’ hebben en daardoor moeilijk kunnen slapen
Stemmingswisselingen, verdrietig zijn
Onzekerheid
Een depressief gevoel
Een kort lontje, snel geïrriteerd zijn
Ongeduldigheid zijn
Geen prikkels zoals van TV of radio kunnen verdragen
Een vergrote gevoeligheid voor verslavingen ervaren
Slechte concentratie hebben
Door overprikkeling is het bovendien vaak lastig om inzicht in jezelf te krijgen, waardoor je in een vicieuze cirkel kan belanden.

Er kunnen allerlei oorzaken zijn waarom iemand overprikkeld raakt. Sommige zaken kunnen ertoe leiden dat je snel overprikkeld bent.

Overprikkeling autisme
Een mogelijke oorzaak van overprikkeling is autisme, ongeveer 1 op de 100 mensen heeft dit.

Er bestaan diverse soorten autisme, waaronder Klassiek autisme, PDD NOS en Asperger. Mensen met autisme hebben vaak baat bij structuur, zoals schema’s waarop de dag staat, of tekeningen waarop situaties worden uitgelegd. Zie ook dit filmpje van Klokhuis:
Kinderen met autisme beginnen vaak later met praten. Ze vinden het prettig om alleen (vaak dezelfde spelletjes) te spelen. Hier kun je dit filmpje van Klokhuis waarin verder wordt ingegaan op autisme en overprikkeling bij kinderen bekijken.

Hooggevoeligheid
Een onderschatte oorzaak van overprikkeling is hooggevoeligheid of hoogsensitiviteit. Ongeveer 15-20% van de bevolking is een hoogsensitief persoon of Highly Sensitive Person (HSP). Hooggevoeligheid kan samen gaan met autisme, maar dat hoeft niet. Er bestaat veel verwarring over beide termen. Zo krijgen hooggevoelige mensen soms ten onrechte de diagnose ‘autisme’.

Deze blog gaat over wat hooggevoeligheid is en hiermee te maken kan hebben én hoe er in het geval van hooggevoeligheid gewerkt kan worden aan een oplossing. Want je kunt leren om energieker te zijn en om te bloeien!

Wat is HSP?
De term hooggevoelig is bedacht door de Amerikaanse Psychotherapeute en universitaire docent Elaine Aron. Zij heeft wetenschappelijk onderzoek gedaan naar gevoeligheid. De conclusie: 15%-20% van de bevolking bezit een meer dan gemiddelde gevoeligheid: hooggevoeligheid, ook wel hypersensitiviteit genoemd. HSP herkennen zich vaak in deze HSP kenmerken.

Waardoor raak je overprikkeld en vermoeid?overstimulatie
Hoog gevoelige personen hebben een zeer gevoelig zenuwstelsel. Hooggevoeligheid is waarschijnlijk grotendeels erfelijk en een karaktertrek, hierdoor verloopt de informatieverwerking door de hersenen nauwkeuriger en uitgebreider dan bij een gemiddelde persoon.

Er ontbreekt als het ware een selectiefilter waardoor je subtielere verschillen merkt die anderen voorbijgaan. Dit proces is voor een groot deel onbewust en lichamelijk.

2 soorten overprikkeling
Als HSPer vang je meer prikkels op. Als je je hooggevoeligheid nog niet goed beheerst kun je overprikkeld of overvoerd raken op allerlei vlakken. Er bestaan 2 soorten overprikkeling, namelijk op korte en lange termijn;

Korte termijn overprikkeling is bijvoorbeeld wanneer een HSP een feest heeft gehad en graag naar huis wilt omdat het ‘genoeg’ is geweest en hij last heeft van muziek of stemmingen van mensen.
Bij lange termijn overprikkeling is sprake van ingesleten patronen/gewoontes die niet goed voor een HSP zijn. Gevolgen van deze vorm kunnen chronische vermoeidheid, stemmingswisselingen, verslavingen en/of een burn-out zijn.
HSP hebben vaak meer tijd nodig om alle indrukken (lichamelijk, geestelijk, emotioneel en spiritueel) te verwerken. Het lichaam kan op een gegeven moment een signaal, zoals burn-out, afgeven omdat een andere weg ingeslagen ‘moet’ worden.

Hoe zou het zijn als je met hooggevoeligheid om kan gaan en je je fit voelt?

Overprikkeld als HSP, wat nu? Tips:
1. Neem bij klachten contact met een(huis)arts op, om te checken of er bijvoorbeeld (ook) lichamelijke oorzaken zijn waardoor vermoeidheid wordt veroorzaakt. Laat bijvoorbeeld je ijzerwaarde, vitamine D waarde en vitamine B12 waarde controleren.

2. Ben je overprikkeld?
Bij korte termijn overprikkeling is het belangrijk om te ontspannen en rust te nemen op een manier die voor jou werkt (ga bijvoorbeeld wandelen).

Neem bij lange termijn overprikkeling naast rust/ontspanning ook begeleiding die bij jou past, met aandacht voor;

zelfreflectie
je leefpatroon
je denkpatroon
Beter is nog om overprikkeling te voorkomen!

3. Hooggevoeligheid kan een prachtige kwaliteit zijn, maar ook als een enorme last worden als je het nog niet beheerst. Vaak wordt hooggevoeligheid echt een last als je het niet als iets van jezelf erkent. Door het te erkennen en je hooggevoelige kwaliteiten te ontdekken en ontwikkelen, kan je ook de mooie kanten ervan gaan Leven, zodat je kan stralen en Bloeien!

Meer weten wat je kunt doen tegen vermoeidheid en overprikkeling voorkomen?
In het online programma Van vermoeid naar een leven waarin jij Bloeit ontdek je ontspanningsoefeningen en krijg je tools van-vermoeid-naar-een-leven-waarin-jij-bloeit-online-programma-coverom blokkades te overwinnen. Je ontdekt hoe je overprikkeling voorkomt en energieker wordt en blijft.

Klik hier voor meer informatie over Van vermoeid naar een leven waarin jij Bloeit en hoe je mee kunt doen.

Over HSP Psycholoog Femke de Grijs
Femke de Grijs
Als ervaringsdeskundige weet ik wat het is om de kwaliteiten en valkuilen (bijvoorbeeld chronische vermoeidheid) van hooggevoeligheid te ervaren. Ik had dagen waarop ik alleen maar op bed kon liggen en me afvroeg of er ooit wel een weg mogelijk was uit die slopende vermoeidheid…

Dit veranderde toen ik meer inzicht in mijzelf en mijn hooggevoeligheid kreeg en ontdekte hoe ik blokkades kon overwinnen. Zo werd bijvoorbeeld mijn vitamine B12-tekort op een gegeven moment juist onderzocht (het bleek dat ik een opnamestoornis heb) en behandeld (met injecties). Ik leerde verder hoe ik mezelf goed kon ‘afschermen’ tegen prikkels. Ik werd energieker en productiever.

In mijn praktijk begeleid ik hooggevoelige vermoeide mensen op een holistische manier. Ik leer ze hoe ze energieker zijn. Mijn grootste instrument is mijn intuïtie, hiermee neem ik snel blokkades waar en wat er nodig is om deze te overwinnen. Zodat ook jij energieker wordt! Ik maak gebruik van ’oude’ (tijdloze) wijsheid en kan als Toegepast Psycholoog gebruik maken van kennis uit de positieve psychologie.