Histamine-intolerantie te lijf
Het voorjaar is de periode van het jaar dat heel veel mensen last hebben van histamine. Histamine- intolerantie zorgt voor veel uiteenlopende klachten. Variërend van een
- gevoel van warmte en
- roodheid en
- jeuk van de huid tot
- hooikoorts,
- hartkloppingen,
- diarree,
- darmkrampen,
- tinnitus,
- lage bloeddruk,
- benauwdheid,
- hoofdpijn,
- onrust en
- moeheid.
Histamine is een biogene aminebiogene amine die in het lichaam wordt aangemaakt en die ook van nature in voeding voorkomt. Biogene aminen zoals histamine, tyramine, dopamine en serotonine zijn stoffen die de zenuwuiteinden van het autonome zenuwstelsel stimuleren.
Ze beïnvloeden bijvoorbeeld de
- spijsvertering,
- bloedsomloop en
- ademhaling.
Histamine wordt door de enzymen MAO (mono-amini-oxydase), DAO (di-amine-oxydase) en NMT (N-methyl-transferase) in de darmen, lever en in het bloed weer afgebroken. Bij een onbalans in de lever, een verstoorde darmflora en/of beschadiging van de darmslijmvliezen zijn er onvoldoende enzymen werkzaam om histamine en andere biogene aminen af te breken.
Hierdoor stijgt het gehalte aan biogene aminen in het lichaam te veel. Dit kan leiden tot verschillende klachten zoals
- benauwdheid,
- diarree,
- eczeem,
- hartkloppingen,
- hoofdpijn,
- jeuk,
- maag- en darmkrampen,
- brandend maagzuur,
- migraine,
- misselijkheid,
- netelroos (urticaria),
- onderhuidse zwellingen (oedeem) en/of
- branderige, opgezette tong.
Voedingsmiddelen die rijk aan histamine of andere biogene aminen zijn kunnen dergelijke reacties uitlokken. Biogene aminen komen van nature in voedingsmiddelen voor zoals in bananen of varkensvlees of ontstaan in producten door gisting (fermentatie), rijping of lang bewaren zoals in bier, oude kaas, salami en zuurkool.
Histaminevrijmakers
Voedsel kan ook bestanddelen bevatten die in staat zijn om het in de mestcellen aanwezige histamine vrij te maken. Deze stoffen worden ‘histaminevrijmakers’ genoemd. Enkele voorbeelden van histaminevrijmakers zijn aardbei, alcohol, kaneel, tomaat, schaal- en schelpdieren en varkensvlees.
Is iemand overgevoelig voor biogene aminen zoals histamine, dan is het belangrijk dat de voeding niet te veel biogene aminen en histaminevrijmakers bevat. Hoeveel biogene aminen en histaminevrijmakers in de voeding worden verdragen, verschilt van persoon tot persoon en varieert ook binnen één persoon; het hangt af van het soort voedingsmiddel dat die persoon neemt.
Iemand reageert pas wanneer een bepaalde gevoeligheidsdrempel wordt overschreden. Deze drempel wordt beïnvloed door factoren zoals infecties, verstoringen in de lever- en darmfunctie, medicijngebruik, stress en ziekte.
Rijk aan biogene aminen zijn vooral:
- Avocado,
- spinazie,
- tomaat,
- zuurkool
- Banaan,
- druiven,
- frambozen
- Belegen en oude kaas, schimmelkazen (brie, camembert e.d.), blauwaderkazen (gorgonzola, roquefort e.d.)
- Haring,
- makreel,
- sardine,
- tonijn
- Lever,
- varkensvlees,
- rauwe, droge worstsoorten zoals rauwe ham, salami, cervelaatworst en metworst
- Bier,
- rode wijn
- Bakkersgist,
- gistextract,
- marmite,
- miso,
- sojasaus.
Rijk aan histaminevrijmakers zijn vooral:
- Avocado,
- rabarber,
- rode biet,
- verse spinazie,
- tomaat
- Aardbei,
- ananas,
- druiven,
- kiwi,
- mango,
- papaja,
- vijgen
- Cacao en
- chocola
- Drop
- Eieren
- Kruiden en specerijen, vooral kerrie, kardemom, koriander, laos, gember, peper,
- paprikapoeder, vanille en kaneel
- Noten en zaden
- Peulvruchten
- Pinda´s
- Schaal- en schelpdieren zoals garnalen, krab en mosselen
- Varkensvlees
- Vanilline, menthol
Diverse kunstmatige toevoegingen zoals:–
- De Azo-kleurstoffen. AZO-kleurstoffen zijn synthetische kleurstoffen. Ze danken hun naam aan het feit dat ze een stikstofgroep (ook wel AZO-groep genoemd) in hun chemische structuur hebben.
- E102 (tartrazine),
- E104 (chinolinegeel),
- E110 (oranjegeel S),
- E122 t/m E124 (azorubine,
amarant, cochinillerood A), - E128 (rood 2 G),
- E154 (bruin FK),
- E155 (bruin HT),
- E180 (lithlrubine)
- – Nitraat- en nitrietzouten (E249 t/m E252)
- – Sulfietzouten (E220 t/m E228)
- – Benzoaatzouten (E210 t/m E219)
- – Glutamaten (smaakversterker, vetsin, MSG) (E621 t/m E625).
DAO-test
Histamine is onmisbaar voor het lichaam omdat het vele vitale functies vervult. Het wordt, zoals we hebben kunnen lezen, geproduceerd door het lichaam zelf, maar ook in variabele hoeveelheden met de voeding opgenomen. Problemen ontstaan alleen in het geval van excessieve (overmatige) concentraties histamine of bij niet afgebroken histamine. Histamine wordt o.a. ontgift (gemethyleerd) in de lever. Een van de dingen die ik als eerste in mijn praktijk toepas. In deze gevallen zal de histamine leiden tot allergische en pseudo-allergische reacties.
Histamine-intolerantie wordt veroorzaakt door een (tijdelijke) deficiëntie of een remming van het enzym diamine oxidase (DAO). DAO is het verantwoordelijke enzym voor de afbraak van histamine. Alhoewel DAO gevonden wordt in het hele lichaam, herbergt de darm de meest belangrijke en actiefste verwerkingsplaats.
De enzymatische activiteit van DAO bepaalt de afbraaksnelheid van histamine. Indien er een DAO deficiëntie / inhibitie (remming) aanwezig is kan het lichaam niet snel genoeg de histamine die opgenomen wordt via de voeding of vrijgemaakt wordt uit lichaamscellen, afbreken en ontstaat er een histamine-intolerantie. Er is een DAO-test in serum beschikbaar om te kijken of er sprake kan zijn van een deficiëntie of een remming van het enzym diamine oxidase.
Triggers
De stoffen of oorzaken die ervoor zorgen dat histamine vrijkomt uit de mestcellen worden ook wel ‘triggers’ genoemd. Triggers zijn bijvoorbeeld ziekteverwekkers zoals bacteriën en schimmels. Maar ook allergenen worden triggers genoemd. Allergenen zijn stoffen die een allergische reactie veroorzaken. (de reden dat ik ook vaak bij een allergie bijvoorbeeld eczeem, de pathogenen als eerste ga behandelen)
Naast ziekteverwekkers en allergenen zijn er ook andere soorten triggers. Bijvoorbeeld in sommige voedingsmiddelen, alcohol en medicijnen. Voorbeelden van triggers zijn:
– Histamine kan ontstaan door microbieel bederf, rijping en gisting (fermentatie). Microbieel bederf betekent het bederven van voedsel door bacteriën. Rijping vindt vooral in een fabriek plaats. Een voorbeeld van een voedingsmiddel dat gerijpt is in de fabriek is kaas.
Hoe ouder de kaas, hoe meer histamine de kaas bevat omdat de kaas gerijpter is. Oude kaas bevat dus meer histamine dan jonge kaas. Fermentatie is een techniek waarbij bacteriën, gisten en schimmels worden gebruikt om een voedingsmiddel te maken of beter te laten smaken. Enkele voorbeelden van gefermenteerde producten zijn salami, yoghurt en (rode )wijn.
– Alcohol en medicijnen kunnen het enzym DAO (het enzym dat histamine kan afbreken) blokkeren. Dit betekent dat dit enzym tegen wordt gehouden door alcohol of een stof uit medicijnen. Het gevolg hiervan is dat de hoeveelheid histamine, die zich op dat moment in het lichaam bevindt, niet afgebroken kan worden.
Enkele voorbeelden van medicijnen die in staat zijn enzymen te blokkeren zijn: Acetylcystein, Ambroxol, Aminophyllin, Amitriptylin, Chloroquin, Clavulansäure, Droperidol, Isoniazid, Metamizol, Metoclopramid, Propafenon en Verapamil.
Histamine-intolerantie kan vastgesteld worden door een eliminatie/provocatiedieet. Eliminatie betekent het weglaten van voedingsmiddelen die klachten veroorzaken. Provocatie betekent het opnieuw toevoegen van voedingsmiddelen. Het doel van deze eliminatie/provocatie is dat voedingsmiddelen met een ‘hoog’ histaminegehalte en voedingsmiddelen die histamine vrij kunnen maken in het lichaam, tijdelijk geheel worden verwijderd uit de voeding. Probeer dat als eerste dan maar eens te doen, om uit te sluiten dat de allergie veroorzaakt wordt door voeding
Zodra de klachten weg zijn, worden de histamine bevattende voedingsmiddelen één voor één weer toegevoegd aan het menu. Om helderheid te krijgen in het klachtenpatroon in relatie tot genuttigde voedingsmiddelen dient men een voedingsdagboek bij te houden. In een voedingsdagboek houdt men bij wat men allemaal gegeten en gedronken heeft op een dag. Een eliminatie/provocatiedieet wordt altijd uitgevoerd onder begeleiding van mij.
Behandeling ‘s opties
Histamine-arm dieet
Bij een histamine-intolerantie kan het voorkomen dat er tekorten ontstaan omdat veel voedingsmiddelen niet binnen het dieet passen. Dit heeft te maken met de hoeveelheid histamine die in een voedingsmiddel zit, of de hoeveelheid histamine die gevormd kan worden. Er kan daardoor een tekort ontstaan aan belangrijke vitamines en mineralen.
Enzymen Als de oorzaak van de histamine-intolerantie een tekort aan het enzym DAO is, kan er een enzympreparaat worden gebruikt. Een enzympreparaat is geen vervanging voor een histaminearm dieetadvies. Er zijn enzympreparaten die het enzym DAO bevatten.
Enkele voorbeelden van DAO -preparaten zijn: Daosin en Daopure. Deze preparaten zijn vanwege hun dierlijke oorsprong niet geschikt voor vegetariërs en veganisten en zijn alleen verkrijgbaar via internet. Een preparaat wordt voor de maaltijd ingenomen, zodat dit de aanwezige histamine kan afbreken.
Histamine-verlagende suppletie Flavonoïden hebben een remmende werking op het vrijkomen van histamine. Bijna alle fruit, groenten, kruiden (o.a. ginkgo) en specerijen bevatten flavonoïden. Factoren die bijdragen aan een deficiëntie van flavonoïden zijn onvoldoende inname van groenten en fruit, evenals het routinematig eten van industrieel verwerkte producten.
Helaas is extra eten van sommige flavonoïdenrijke voeding als men histamine intolerant is geen optie, omdat ze histaminerijk zijn. Quercetine is een voorbeeld van zo’n flavonoïde. Het komt voor in voedingsmiddelen die veel gegeten worden, zoals appelen, uien, thee, bessen, koolsoorten, zaden, noten, bloemen, bast en bladeren, rode druiven, frambozen, groene thee en knoflook. Maar bij een histamine-arm dieet vallen vaak veel noten, zaden, specerijen af omdat ze histamine-rijk zijn.
Quercitine en OPC Quercitine-extract in een supplement daarentegen is goed als natuurlijke histamine-verlager inzetbaar. Dat geldt ook voor OPC. Met OPC (oligomere proanthocyanidinen) worden bioflavonoïden uit druivenpitten aangeduid, die zijn opgebouwd uit eenheden catechine en epicatechine. (echter hiermee pak je niet de oorzaak van het probleem aan en zou ik het laten uitzoeken)
Zij behoren tot de meest krachtige natuurlijke antioxidanten en zijn breed inzetbaar bij condities met oxidatieve stress (bijvoorbeeld bij verhoogde histamine, toxines of ontsteking). OPC’s versterken de activiteit van vitamine C en vitamine E. Daarnaast bevorderen OPC’s een evenwichtige immuunrespons.
Ribes nigrum (een natuurlijke corticosteroide) Ook inzetbaar is de ribes nigrum. Proanthocyanidinen van Ribes nigrum verminderen de door IL-4 en IL-13 gestimuleerde secretie van ontstekingsbevorderende chemokines (waarbij histamine vrij komt).
Een Canadese studie stelde vast dat anthocyaninen van Ribes nigrum en specifiek cyanidine-3-O-glucoside, de secretie van IL-6 door humane macrofagen remde. IL-6 is een cytokine dat een rol speelt bij ontstekingsreacties.
Pycnogenol kan o.a. helpen tegen hooikoorts
Conclusie: wil je van je allergie af, dan kan je het beste een afspraak maken, want zoals je kunt lezen zijn er verschillende oorzaken dit tot een allergie kunnen leiden.
Alie Wouda Natuurpraktijk Aurora
- Vreedepeelweg 4
5986 NW Beringe
